بدون تردید، یکی از این نوآوری‌های جذاب و کم‌نظیر، استفاده از دیوار سبز در داخل و نمای ساختمان‌ها است. اما سوال این است که تعریف دقیق و علمی دیوار سبز چیست؟ موضوعی که قصد داریم در این مقاله بیشتر با آن آشنا شویم. پس اگر شما هم علاقه‌مندید تا با این عنصر شگفت‌انگیز و روشهای اجرای آن آشنا شوید، این مطلب را ازدست ندهید!
این را هم بخوانید: نمونه های اجرا شده دیوار سبز و طراحی فضای سبز شرکت ضیااکو
بدون شک ایجاد حس آرامش و جذابیت، همراه با خلق جلوه‌ها و مناظر درخشان بصری یکی از اهداف ساخت خانه‌های مدرن است. موضوعی که از دغدغه‌ها و چالش‌های مهم بشر خصوصاً در زندگی مدرن امروزی محسوب می‌شود. در همین راستا شاهد ابداعات و نوآوری‌های جدیدی توسط معماران خلاق و خوش‌ذوق هستیم. ابداعاتی که محیط اطراف خانه را دگرگون و رنگارنگ می‌نماید تا این حس آرامش تؤام با زیبایی، بیش از پیش احساس شود.
دیوار سبز چیست؟
“دیوار سبز” اصطلاح گسترده‌ای است که برای توصیف و اشاره به تمام اشکال سطوح عمودی سبز استفاده می‌شود. البته دیوار سبز به‌عنوان هنری جدید در قرن بیست و یکم محسوب می‌شود و مزایا و ویژگی‌های ارزشمندی دارد. لذا تنها محدود به یک نام و یا اصطلاح نمی‌شود، هرچند مفهوم همه آنها مشابهت زیادی با یکدیگر دارد. متخصصان این حوزه، هنگام اشاره به انواع سیستم‌های دیوار سبز، از اصطلاحات و نام‌گذاری‌های مختلفی استفاده می‌کنند. برخی از اصطلاح “باغ عمودی”، برخی دیگر از “سیستم‌های سبز عمودی” یا مشابه آن یعنی “سیستم‌های عمودی سبز” استفاده می‌نمایند.
استفاده از دیوار سبز به دلایل زیادی از جمله کاهش آلودگی هوا، حفظ تعادل حرارتی در شهرها، جذب گرد و غبار، کاهش مصرف انرژی و افزایش زیبایی شهر مناسب است. همچنین این سازه‌ها می‌توانند به عنوان یک مکان مناسب برای زندگی حیوانات کوچک نظیر پرندگان و حشرات عمل کنند. از دیگر مزایای دیوارهای سبز این است که آنها می‌توانند به عنوان یک جایگزین برای فضای سبز در شهرهای کوچک و فضاهای محدود مورد استفاده قرار گیرند. همچنین نصب و نگهداری این سازه‌ها نسبت به فضای سبز سنتی کمترین هزینه را دارد.
دیوار سبز از دیدگاه اهل فن!
دیوار سبز از دیدگاه اهل فن!شاید برایتان جذاب باشد که دیوار سبز را از نگاه تخصصی و به نوعی اهل فن بررسی کنیم. بر طبق گفته‌ی دانشگاه استافوردشایر، دیوار سبز به این صورت تعریف می‌شود: “رویش گیاه بر روی یک سطح عمودی یا در مقابل آن”. تعریفی که در عین سادگی بسیار شیوا و گویای مطلب است.
طبق فرهنگ لغت انگلیسی کالینز نیز دیوار سبز این گونه تعریف می‌شود: “دیواری که وجه عمودی آن با خاک پوشانده شده و برای رشد گیاهان استفاده می شود؛ همچنین به نام دیوار زنده یا باغ عمودی.”
دیوار سبز چیست برای ضیااکو
همان‌طور که مشاهده کردید در ادبیات، اصطلاحات و تعاریف متعددی برای اشاره به انواع دیوارهای سبز به کار رفته است. اما ما در ضیااکو درکنار الهام از آنها، از تعریف زیر استفاده می کنیم: “دیوار سبز، سیستمی است که گیاهان را به سازه‌ها یا دیوارهای ساختمان متصل می کند. هدف این سیستم جذاب و دوست‌داشتنی، پوشاندن جزئی یا کامل دیوار با پوشش گیاهی است.”
دیوار سبز، سیستمی است که گیاهان را به یک سازه یا دیوارهای ساختمان متصل می کند. هدف آن پوشاندن جزئی یا کامل دیوار با پوشش گیاهی است.
انواع دیوار سبز چیست؟
حال که فهمیدیم دیوار سبز چیست، جالب است بدانید که دیوارهای سبز به شکل‌های مختلفی، از ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین تا پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین طراحی‌ها وجود دارند. البته همین تنوع و جامعیت، سبب شده تا انواع دیوار سبز در معماری امروز در زمینه‌های مختلفی قابل استفاده باشند. لذا دیوارهای سبز در شکل و سیستم‌های خود دارای تفاوت‌ها و تمایزاتی است. همین امر، منجر به ایجاد رویکردهای متفاوتی در طراحی، نصب و نگهداری گردیده‌است.
برای طبقه‌بندی و تقسیم انواع دیوارهای سبز، شیوه‌های گوناگونی وجود دارد. یکی از برجسته‌ترین و اصلی‌ترین شیوه‌ها، توجه به نوع پوشش گیاهی و سازه‌های نگهدارنده‌ی مورد استفاده است. بر همین اساس سیستم های دیوار سبز را می توان به دو گروه عمده تقسیم کرد. گروه نخست، نماهای سبز و دسته دوم، دیوارهای سبز (Living Wall) است.
1. نمای سبز
نماهای سبز با تکیه بر رفتار گیاهان بالارونده یا آویزان که می‌توانند بر روی دیوار رشد کنند، تعریف می‌شوند. در واقع نماهای سبز باتوجه به خصوصیات ذاتی گیاهان رونده، یا به‌سمت بالا یا به‌صورت آویز به‌سمت پایین طراحی می‌شوند. نماهای سبز به دو دسته اصلی سیستم سبزینگی مستقیم و سیستم سبزینگی غیرمستقیم طبقه‌بندی می‌شوند. برای آشنایی با این دو دسته در ادامه مطلب همراه ما باشید. برای مشاهده جذابیت نماهای سبز می‌توانید پروژه‌های ضیااکو در این زمینه همچون نمای سبز میدان مادر و یا نمای سبز تراس پلاک 6 تهران را ملاحظه نمایید.
سیستم سبزینگی مستقیم
در صورت وجود سیستم سبزینگی مستقیم، گیاهان به دلیل خاصیت چسبندگی برخی از انواع گیاهان مستقیماً به دیوار متصل می شوند. در نتیجه بدون هیچ گونه سیستم ساختاری اضافی، خود را به دیوار متصل می کنند و بالا می روند. در این موارد، ریشه گیاه یا در زمین و یا در جعبه های کاشت قرار می‌گیرد.
سیستم سبزینگی غیر مستقیم
همه گونه‌های گیاهی خاصیت چسبندگی ندارند. بنابراین، قطعاً به سیستم‌های سازه ای نگهدارنده نیاز دارند. سیستم‌هایی که به کمک آن بتوانند موقعیت خود را حفظ کنند و رشد خود را در امتداد دیواره توسعه دهند. این امر در نماهای سبز غیرمستقیم که ریشه‌زایی دارند، به عنوان “نماهای دو پوسته” عمل می کند. به بیان ساده‌تر، یک شکاف هوا بین سطح ساختمان و پوشش گیاهی وجود دارد. امروزه رایج‌ترین بستر رشد و پرورش گیاهان که در‌این‌خصوص در بازار موجود است عبارتند از: سیستم شبکه کابلی و سیم بکسل و سیستم مش فلزی.
2. دیوار سبز (Living wall)
دقت داشته باشید که آن‌چه در ایران به دیوار سبز معروف است، در خارج از ایران به آن دیوار زنده یا Living wall می‌گویند. در مقالات گذشته نیز به بیان تفاوت‌ها و مقایسه انواع دیوار سبز ضیااکو پرداخته‌ایم.
دیوارهای سبز، مصالح سازگار با محیط زیست هستند که حوزه جدیدی از نوآوری در زمینه روکش دیوار را پدید آورده‌اند. به طور کلی پایه و اساس پیچیده تری دارند که شامل یک زیر ساخت به‌همراه یک نوع بستر کاشت می‌شود. سیستم پیوسته و سیستم مدولار، دو نوع اصلی دیوارهای سبز هستند که در ادامه به‌ویژگی‌های هریک از آنها اشاره خواهیم‌کرد. پیش از آن بیایید نگاهی اجمالی به تفاوت‌های دیوارسبز و نمای سبز بیندازیم.
تفاوت نمای سبز و دیوار سبز چیست؟
تفاوت اصلی بین دیوار سبز و نمای سبز در نوع فضایی است که گیاهان در آن رشد می‌کنند. دیوار سبز دارای یک بستر کاشت خودکفا در ارتفاع است که گیاهان در آن رشد می کنند. در حالی که نمای سبز عمدتاً دارای گیاهانی بالارونده است که همراه با ساختار دیوار صعود می کنند.
برخلاف نماهای سبز، دیوارهای سبز امکان پوشش سریع سطوح بزرگ و رشد یکنواخت‌تر را در امتداد سطح عمودی فراهم می‌کنند. با این ویژگی، پوشش سبز به مناطق بالاتر رسیده و با انواع مختلف ساختمان ها سازگار می‌شود. دیوارهای سبز همچنین امکان ترکیب انواع وسیع تری از گونه های گیاهی را فراهم می‌کنند.
سیستم پیوسته (دیوار سبز هیدروپونیک ضیااکو)
سیستم دیوارهای سبز پیوسته را گیاه‌شناس فرانسوی و معمار منظر، پاتریک بلان، به‌عنوان “باغ عمودی” یا “دیوار گیاهی” ایجاد کرد. این سیستم از دو لایه پارچه مصنوعی یا نمد تشکیل شده است که هدف آن، ایجاد کیسه‌هایی جهت رشد گیاهان در ارتفاع می باشد است. این نمدها بر روی یک سازه قرار می‌گیرند و توسط یک لایه‌ی ضد آب، به بدنه ساختمان متصل می‌شوند. این لایه جهت محافظت از ساختمان در برابر رطوبت بالا طراحی و درنظر گرفته‌شده‌است.
در واقع دیوار سبز هیدروپونیک از کیسه‌های نمدی تشکیل شده‌است که به یک لایه پشتیبان سفت و سخت متصل شده‌اند. این کیسه‌های نمدی که با بستر کاشت مناسب پر می‌شوند، برای ریشه‌زایی گیاهان بسیار مناسب هستند. دیوارهای سبز پیوسته همانند پروژه دیوار سبز شرکت هوآوی، بر پایه‌ی سیستم‌های هیدروپونیک یا سیستم‌های مبتنی بر آب عمل می‌کنند. لذا مواد مغذی و آب را از طریق یک سیستم آبیاری در بالای دیوار به ریشه‌های گیاه می‌رساند.
سیستم مدولار (گلدان های دیواری ضیااکو)
در مقایسه با سیستم پیوسته، دیوارهای سبز مدولار از نظر ترکیب، نصب و وزن متفاوت هستند. آنها از گلدانهای مدولار تشکیل شده‌اند. گلدانهای دیواری که در ضیااکو طراحی و ساخته می‌شوند به عنوان یک مزیت، از ویژگی خودآبیار برخوردارند. این گلدان ها بستر کاشت و آب لازم را برای گیاهان نگه می‌دارند. از لحاظ قرارگیری نیز به صورت عمود یا زاویه دار به دیواره پشتی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم نصب می شوند. در اکثر پروژه های ما از قبل یا در هنگام نصب پوشش گیاهی دارند و پس از نصب کاملاً سبز هستند.
سیستم مدولار نظیر پروژه مهندسی دیوار سپهر، به آبیاری و کوددهی منظم در سطوح مختلف نیاز دارد. دیوارهای سبز مدولار می توانند انواع گیاهان، گل‌ها و سبزیجات خوراکی در خود رشد دهند. فقط باید دقت داشت که برای پوشش کامل دیوار باید از گیاهان بزرگ استفاده شود.
دیوار سبز چیست و چه مزایایی دارد؟
دیوار سبز یا سازه‌های سبز، به عنوان یک روش سبز سازی و افزایش پایداری محیط زیست در شهرها مورد توجه قرار گرفته است. دیوار سبز به صورت عمودی در جا‌هایی که فضای سبز وجود ندارد، نصب می‌شود و با کشت گیاهان در بخش‌های آن، فضای سبزی را به شهر اضافه می‌کند. این سازه‌ها همچنین می‌توانند از انرژی خورشیدی استفاده کنند تا به گیاهان امکان رشد بیشتری بدهند.
مزایای ساخت دیوار سبز
ساخت دیوار سبز یک روش برای بهبود کیفیت هوای داخل ساختمان است. بنابراین، مزایای آن عبارتند از:
- تصفیه هوا: دیوار سبز قادر است به تصفیه هوا کمک کند و آلاینده‌های هوا را حذف کند.
- آرامش بخشی: دیوار سبز می‌تواند برای آرامش بخشی در فضاهای داخل ساختمان مؤثر باشد. با تماشای نمایشی از آن، احساس آرامش و خلوص در داخل ساختمان افزایش می‌یابد.
- جذابیت: دیوار سبز از لحاظ ظاهری جذاب است و می‌تواند فضای ساختمان را زیباتر کند.
- کاهش دمای محیط: دیوار سبز می‌تواند به کاهش دما در فصول گرم کمک کند. این دیوار با جذب نور خورشید، بیشترین مقدار انرژی را در طول روز مصرف می‌کند و از افزایش دما جلوگیری می‌کند.
- کاهش هزینه‌های انرژی: دیوار سبز باعث کاهش هزینه‌های انرژی می‌شود، زیرا مانع از نفوذ حرارت به داخل ساختمان می‌شود.
دیوار سبز برای شرکت‌ها و مجموعه‌ها نیز مزایای زیادی دارد. برخی از این مزایا عبارتند از:
- زیبایی محیط: دیوار سبز می‌تواند جذابیت محیط کار را افزایش دهد و باعث جلب توجه مشتریان و بازدیدکنندگان شود.
- بهبود هوای داخلی: دیوار سبز می‌تواند به بهبود کیفیت هوای داخل ساختمان کمک کند و در نتیجه به سلامت کارکنان کمک کند.
- کاهش نوسانات دما: دیوار سبز می‌تواند به کاهش نوسانات دما در ساختمان کمک کند و در نتیجه، صرفه‌جویی در هزینه‌های انرژی ایجاد کند.
- کاهش صدا: دیوار سبز همچنین می‌تواند به کاهش صداهای از خارج ساختمان کمک کند و فضای آرام و خلوص را فراهم کند.
5. نشان دادن تعهد به مسئولیت‌پذیری: استفاده از دیوار سبز نشان دهنده تعهد شرکت به حفاظت از محیط زیست و مسئولیت‌پذیری در قبال جامعه است. به علاوه، دیوار سبز می‌تواند باعث افزایش اعتبار و رسمیت شرکت در نظر مشتریان و بازدیدکنندگان شود.
مزایای ساخت دیوار سبز
یک دیوار سبز منحصر به فرد، چگونه ساخته می شود؟
برای ساخت یک دیوار سبز منحصر به فرد، مراحل زیر را می‌توانید دنبال کنید:
- محاسبه نیاز به آب و تغذیه: قبل از هر چیزی باید نیازهای گیاهان را در نظر گرفته و متوجه شد که برقراری سیستم آبیاری در محل مورد نظر امکان پذیر است یا خیر.
- انتخاب گیاهان: برای ساخت دیوار سبز، گیاهانی با ویژگی‌های خاص نظیر مقاومت در برابر خشکی و باد، رشد سریع و پوششی بالا، انتخاب می‌شوند.
- انتخاب سازه و پایه: برای نصب دیوار سبز، سازه‌های فلزی، پلاستیکی و چوبی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- نصب سیستم آبیاری و تغذیه: برای رشد گیاهان، باید سیستم آبیاری و تغذیه مناسبی را در دیوار سبز نصب کرد که آب و مواد مغذی به طور مداوم به گیاهان تامین شود.
- نصب گیاهان: پس از نصب سازه و سیستم آبیاری، گیاهان روی دیوار سبز نصب می‌شوند. برای نصب، باید گیاهان را در قاب‌های خاص یا چسب‌های خاصی قرار داد.
- مراقبت و نگهداری: برای حفظ دیوار سبز، باید به مراقبت و نگهداری گیاهان با توجه به نیازهای آنها توجه کرد. در انتخاب گیاهان و محاسبه نیاز به آب و تغذیه، بهتر است از کارشناسان مجرب در این زمینه کمک بگیرید.
دیوار سبز خوب اما مقرون به صرفه
دیوار سبز از نظر اقتصادی ممکن است گزینه‌ای هزینه‌بر باشد، اما با رعایت برخی نکات می‌توانید هزینه را کاهش دهید و یک دیوار سبز مقرون به صرفه از نظر اقتصادی برای خود تهیه کنید. برخی از این نکات عبارتند از:
- انتخاب گیاهان مناسب: گیاهانی که مقاومت بالا، رشد سریع و پوششی بالا دارند، انتخاب شوند. این گیاهان معمولاً در کمترین زمان ممکن پوشش دیوار سبز را پر می‌کنند و نیاز به جایگزینی کمتری خواهند داشت.
- استفاده از بذر: در صورتی که قصد دارید یک دیوار سبز بزرگ را تهیه کنید، ممکن است استفاده از بذر بجای گیاهان رده بندی شده که حتی در ابتدای کار تمامی ارزش ندارند، به صرفه‌تر باشد.
- خودسازی سیستم آبیاری: طراحی و نصب سیستم آبیاری خودکار می‌تواند هزینه‌های تعمیراتی و نگهداری را کاهش دهد.
- گروه بندی گیاهان: انتخاب گیاهانی با کاربردهای مشابه، می‌تواند کاهش هزینه‌های نگهداری و سرویس‌دهی را داشته باشد.
دیوار سبز خوب اما مقرون به صرفه
دو نکته مهم درباره دیوار سبز
بهترین نوع دیوار سبز بستگی به شرایط و نیازهای محیط مورد نظر دارد. اما در کل، دیوار سبزی که دارای ویژگی‌های زیر باشد، می‌تواند بهترین گزینه برای شما باشد:
- سیستم آبیاری خودکار: بهتر است از سیستم آبیاری خودکار استفاده شود که نیاز به حضور انسان را کاهش دهد. سیستم آبیاری باید قابلیت تنظیم داشته باشد تا میزان آب داده شده به گیاهان، در سطوح مختلف دیوار سبز تنظیم شود.
- محل نصب: محل نصب دیوار سبز باید به گرمای شدید و نور خورشید در معرض نباشد، زیرا این عوامل می‌توانند باعث خشک شدن گیاهان شوند.
به طور کلی، بهترین نوع دیوار سبز باید دارای گیاهان مناسب و سیستم آبیاری خودکار باشد و با شرایط و نیازهای محیط موردنظر سازگار باشد.
سخن پایانی
امروزه، علاوه بر اینکه می دانیم دیوار سبز چیست، پی برده ایم که یکی مهمترین ارکان زیبایی شناختی و از عناصر مهم معماری در صنعت ساختمان به‌شمار می‌رود. آن‌چه که مشخص است، نماهای سبز و دیوارهای سبز، دسته بندی‌ها و زیرشاخه های مختلفی دارند. همین تنوع و گوناگونی سبب شده تا هر روز با انواع جدیدی در بازار ظاهر شوند. در نتیجه، دامنه کاربرد بسیار وسیعی داشته و برای حوزه‌های مختلف مسکونی، اداری و تجاری قابل طراحی و ساخت است.
ما در ضیااکو، با پشتوانه سال‌ها تجربه و انجام ده‌ها پروژه اجرایی در سطوح مختلف و همچنین فعالیت دفاتر گوناگون در تهران و شهرستان‌ها، آماده ارائه خدمات و مشاوره در این زمینه هستیم. بدین منظور، شما علاقه‌مندان و معماران خوش‌ذوق می‌توانید با کارشناسان مجموعه ما به راحتی ارتباط برقرار نمایید.
