بدون تردید، یکی از این نوآوری‌های جذاب و کم‌نظیر، استفاده از دیوار سبز در داخل و نمای ساختمان‌ها است. اما سوال این است که تعریف دقیق و علمی دیوار سبز چیست؟ موضوعی که قصد داریم در این مقاله بیشتر با آن آشنا شویم. پس اگر شما هم علاقه‌مندید تا با این عنصر شگفت‌انگیز و روشهای اجرای آن آشنا شوید، این مطلب را ازدست ندهید!
بدون شک ایجاد حس آرامش و جذابیت، همراه با خلق جلوه‌ها و مناظر درخشان بصری یکی از اهداف ساخت خانه‌های مدرن است. موضوعی که از دغدغه‌ها و چالش‌های مهم بشر خصوصاً در زندگی مدرن امروزی محسوب می‌شود. در همین راستا شاهد ابداعات و نوآوری‌های جدیدی توسط معماران خلاق و خوش‌ذوق هستیم. ابداعاتی که محیط اطراف خانه را دگرگون و رنگارنگ می‌نماید تا این حس آرامش تؤام با زیبایی، بیش از پیش احساس شود.
دیوار سبز چیست؟
“دیوار سبز” اصطلاح گسترده‌ای است که برای توصیف و اشاره به تمام اشکال سطوح عمودی سبز استفاده می‌شود. البته دیوار سبز به‌عنوان هنری جدید در قرن بیست و یکم محسوب می‌شود و مزایا و ویژگی‌های ارزشمندی دارد. لذا تنها محدود به یک نام و یا اصطلاح نمی‌شود، هرچند مفهوم همه آن‌ها مشابهت زیادی با یکدیگر دارد. متخصصان این حوزه، هنگام اشاره به انواع سیستم‌های دیوار سبز، از اصطلاحات و نام‌گذاری‌های مختلفی استفاده می‌کنند. برخی از اصطلاح “باغ عمودی”، برخی دیگر از “سیستم‌های سبز عمودی” یا مشابه آن یعنی “سیستم‌های عمودی سبز” استفاده می‌نمایند.
دیوار سبز از دیدگاه اهل فن!
شاید برایتان جذاب باشد که دیوار سبز را از نگاه تخصصی و به نوعی اهل فن بررسی کنیم. بر طبق گفته‌ی دانشگاه استافوردشایر، دیوار سبز به این صورت تعریف می‌شود: “رویش گیاه بر روی یک سطح عمودی یا در مقابل آن”. تعریفی که در عین سادگی بسیار شیوا و گویای مطلب است.
طبق فرهنگ لغت انگلیسی کالینز نیز دیوار سبز این گونه تعریف می‌شود: “دیواری که وجه عمودی آن با خاک پوشانده شده و برای رشد گیاهان استفاده می شود؛ همچنین به نام دیوار زنده یا باغ عمودی.”
دیوار سبز چیست برای ضیااکو
همان‌طور که مشاهده کردید در ادبیات، اصطلاحات و تعاریف متعددی برای اشاره به انواع دیوارهای سبز به کار رفته است. اما ما در ضیااکو درکنار الهام از آن‌ها، از تعریف زیر استفاده می کنیم: “دیوار سبز، سیستمی است که گیاهان را به سازه‌ها یا دیوارهای ساختمان متصل می کند. هدف این سیستم جذاب و دوست‌داشتنی، پوشاندن جزئی یا کامل دیوار با پوشش گیاهی است.”
انواع دیوار سبز چیست؟
حال که فهمیدیم دیوار سبز چیست، جالب است بدانید که دیوارهای سبز به شکل‌های مختلفی، از ساده‌ترین و ابتدایی‌ترین تا پیچیده‌ترین و پیشرفته‌ترین طراحی‌ها وجود دارند. البته همین تنوع و جامعیت، سبب شده تا انواع دیوار سبز در معماری امروز در زمینه‌های مختلفی قابل استفاده باشند. لذا دیوارهای سبز در شکل و سیستم‌های خود دارای تفاوت‌ها و تمایزاتی است. همین امر، منجر به ایجاد رویکردهای متفاوتی در طراحی، نصب و نگهداری گردیده‌است.
برای طبقه‌بندی و تقسیم انواع دیوارهای سبز، شیوه‌های گوناگونی وجود دارد. یکی از برجسته‌ترین و اصلی‌ترین شیوه‌ها، توجه به نوع پوشش گیاهی و سازه‌های نگهدارنده‌ی مورد استفاده است. بر همین اساس سیستم های دیوار سبز را می توان به دو گروه عمده تقسیم کرد. گروه نخست، نماهای سبز و دسته دوم، دیوارهای سبز (Living Wall) است.
1. نمای سبز
نماهای سبز با تکیه بر رفتار گیاهان بالارونده یا آویزان که می‌توانند بر روی دیوار رشد کنند، تعریف می‌شوند. در واقع نماهای سبز باتوجه به خصوصیات ذاتی گیاهان رونده، یا به‌سمت بالا یا به‌صورت آویز به‌سمت پایین طراحی می‌شوند. نماهای سبز به دو دسته اصلی سیستم سبزینگی مستقیم و سیستم سبزینگی غیرمستقیم طبقه‌بندی می‌شوند. برای آشنایی با این دو دسته در ادامه مطلب همراه ما باشید. برای مشاهده جذابیت نماهای سبز می‌توانید پروژه‌های ضیااکو در این زمینه همچون نمای سبز میدان مادر و یا نمای سبز تراس پلاک 6 تهران را ملاحظه نمایید.
سیستم سبزینگی مستقیم
در صورت وجود سیستم سبزینگی مستقیم، گیاهان به دلیل خاصیت چسبندگی برخی از انواع گیاهان مستقیماً به دیوار متصل می شوند. در نتیجه بدون هیچ گونه سیستم ساختاری اضافی، خود را به دیوار متصل می کنند و بالا می روند. در این موارد، ریشه گیاه یا در زمین و یا در جعبه های کاشت قرار می‌گیرد.
سیستم سبزینگی غیر مستقیم
همه گونه‌های گیاهی خاصیت چسبندگی ندارند. بنابراین، قطعاً به سیستم‌های سازه ای نگهدارنده نیاز دارند. سیستم‌هایی که به کمک آن بتوانند موقعیت خود را حفظ کنند و رشد خود را در امتداد دیواره توسعه دهند. این امر در نماهای سبز غیرمستقیم که ریشه‌زایی دارند، به عنوان “نماهای دو پوسته” عمل می کند. به بیان ساده‌تر، یک شکاف هوا بین سطح ساختمان و پوشش گیاهی وجود دارد. امروزه رایج‌ترین بستر رشد و پرورش گیاهان که در‌این‌خصوص در بازار موجود است عبارتند از: سیستم شبکه کابلی و سیم بکسل و سیستم مش فلزی.
2. دیوار سبز (Living wall)
دقت داشته باشید که آن‌چه در ایران به دیوار سبز معروف است، در خارج از ایران به آن دیوار زنده یا Living wall می‌گویند. در مقالات گذشته نیز به بیان تفاوت‌ها و مقایسه انواع دیوار سبز ضیااکو پرداخته‌ایم.
دیوارهای سبز، مصالح سازگار با محیط زیست هستند که حوزه جدیدی از نوآوری در زمینه روکش دیوار را پدید آورده‌اند. به طور کلی پایه و اساس پیچیده تری دارند که شامل یک زیر ساخت به‌همراه یک نوع بستر کاشت می‌شود. سیستم پیوسته و سیستم مدولار، دو نوع اصلی دیوارهای سبز هستند که در ادامه به‌ویژگی‌های هریک از آن‌ها اشاره خواهیم‌کرد. پیش از آن بیایید نگاهی اجمالی به تفاوت‌های دیوارسبز و نمای سبز بیندازیم.
تفاوت نمای سبز و دیوار سبز چیست؟
تفاوت اصلی بین دیوار سبز و نمای سبز در نوع فضایی است که گیاهان در آن رشد می‌کنند. دیوار سبز دارای یک بستر کاشت خودکفا در ارتفاع است که گیاهان در آن رشد می کنند. در حالی که نمای سبز عمدتاً دارای گیاهانی بالارونده است که همراه با ساختار دیوار صعود می کنند.
برخلاف نماهای سبز، دیوارهای سبز امکان پوشش سریع سطوح بزرگ و رشد یکنواخت‌تر را در امتداد سطح عمودی فراهم می‌کنند. با این ویژگی، پوشش سبز به مناطق بالاتر رسیده و با انواع مختلف ساختمان ها سازگار می‌شود. دیوارهای سبز همچنین امکان ترکیب انواع وسیع تری از گونه های گیاهی را فراهم می‌کنند.
سیستم پیوسته (دیوار سبز هیدروپونیک ضیااکو)
سیستم دیوارهای سبز پیوسته را گیاه‌شناس فرانسوی و معمار منظر، پاتریک بلان، به‌عنوان “باغ عمودی” یا “دیوار گیاهی” ایجاد کرد. این سیستم از دو لایه پارچه مصنوعی یا نمد تشکیل شده است که هدف آن، ایجاد کیسه‌هایی جهت رشد گیاهان در ارتفاع می باشد است. این نمدها بر روی یک سازه قرار می‌گیرند و توسط یک لایه‌ی ضد آب، به بدنه ساختمان متصل می‌شوند. این لایه جهت محافظت از ساختمان در برابر رطوبت بالا طراحی و درنظر گرفته‌شده‌است.
در واقع دیوار سبز هیدروپونیک از کیسه‌های نمدی تشکیل شده‌است که به یک لایه پشتیبان سفت و سخت متصل شده‌اند. این کیسه‌های نمدی که با بستر کاشت مناسب پر می‌شوند، برای ریشه‌زایی گیاهان بسیار مناسب هستند. دیوارهای سبز پیوسته همانند پروژه دیوار سبز شرکت هوآوی، بر پایه‌ی سیستم‌های هیدروپونیک یا سیستم‌های مبتنی بر آب عمل می‌کنند. لذا مواد مغذی و آب را از طریق یک سیستم آبیاری در بالای دیوار به ریشه‌های گیاه می‌رساند.
سیستم مدولار (گلدان های دیواری ضیااکو)
در مقایسه با سیستم پیوسته، دیوارهای سبز مدولار از نظر ترکیب، نصب و وزن متفاوت هستند. آن‌ها از گلدانهای مدولار تشکیل شده‌اند. گلدانهای دیواری که در ضیااکو طراحی و ساخته می‌شوند به عنوان یک مزیت، از ویژگی خودآبیار برخوردارند. این گلدان ها بستر کاشت و آب لازم را برای گیاهان نگه می‌دارند. از لحاظ قرارگیری نیز به صورت عمود یا زاویه دار به دیواره پشتی به‌صورت مستقیم یا غیرمستقیم نصب می شوند. در اکثر پروژه های ما از قبل یا در هنگام نصب پوشش گیاهی دارند و پس از نصب کاملاً سبز هستند.
سیستم مدولار نظیر پروژه مهندسی دیوار سپهر، به آبیاری و کوددهی منظم در سطوح مختلف نیاز دارد. دیوارهای سبز مدولار می توانند انواع گیاهان، گل‌ها و سبزیجات خوراکی در خود رشد دهند. فقط باید دقت داشت که برای پوشش کامل دیوار باید از گیاهان بزرگ استفاده شود.
سخن پایانی
امروزه، علاوه بر اینکه می دانیم دیوار سبز چیست، پی برده ایم که یکی مهمترین ارکان زیبایی شناختی و از عناصر مهم معماری در صنعت ساختمان به‌شمار می‌رود. آن‌چه که مشخص است، نماهای سبز و دیوارهای سبز، دسته بندی‌ها و زیرشاخه های مختلفی دارند. همین تنوع و گوناگونی سبب شده تا هر روز با انواع جدیدی در بازار ظاهر شوند. در نتیجه، دامنه کاربرد بسیار وسیعی داشته و برای حوزه‌های مختلف مسکونی، اداری و تجاری قابل طراحی و ساخت است.
ما در ضیااکو، با پشتوانه سال‌ها تجربه و انجام ده‌ها پروژه اجرایی در سطوح مختلف و همچنین فعالیت دفاتر گوناگون در تهران و شهرستان‌ها، آماده ارائه خدمات و مشاوره در این زمینه هستیم. بدین منظور، شما علاقه‌مندان و معماران خوش‌ذوق می‌توانید با کارشناسان مجموعه ما به راحتی ارتباط برقرار نمایید.
